|
солиқ олинмайди. Хирожий ерлар учун эса мусулмондан ҳам, ғайридиндан ҳам хирож олинади. Мусулмонлардан олинадиган солиқ ҳам харажатларидан, яъни шаръий эҳтиёж қондирилиб, ундан ортганидан олинади.
Асосий ҳамда урфдаги камолий эҳтиёжларни қондиришдан ортгани эҳтиёждан ортгани ҳисобланади. Чунки шахснинг ўзига сарфлаши яшаётган муҳитдаги урфга қараб барча эҳтиёжларни қондиришдир. Уни ҳамма одамлар учун умумий, аниқ бир миқдор билан белгилаб бўлмайди. У шахснинг яшаш даражасига қараб белгиланади. Агар бошқаларга ўхшаб машина ва хизматчига муҳтож бўлса, унинг ўша нарсалардан ортган молидан солиқ олинади. Агар хотин олишга муҳтож бўлса, солиқ миқдори уйланганидан ортгани билан белгиланади ва ҳоказо. Хуллас, эҳтиёжларидан ортиқ мулкка эга бўлса, солиқ олинади, эга бўлмаса солиқ олинмайди. Чунки ўзи муҳтож бўлгач, солиқ беролмайди.
Солиқ йиғишда мол кўпайтиришдан, бой бўлишдан ман қилиш кўзда тутилмайди. Чунки Ислом бойликни таъқиқламайди. Солиқлар йиғишнинг ҳеч қандай иқтисодий аҳамияти кўзда тутилмайди, балки солиқ байтулмолдаги мол керакли эҳтиёжларнинг ҳаммасини қоплашга етарли бўлмагани учунгина солинади. Шунда ҳам давлат харажатлари, яъни фуқаронинг эҳтиёжига яраша ҳамда мусулмонларнинг қурбига қараб олинади. Мусулмонлардан қанча маблағ олинаётганидан қатъий назар бир хил меъёр қўлланади. Мусулмонлар ўртасида адолатли меъёрни белгилашга эътибор берилади. Чунки солиқ эҳтиёждан ортганидан олинади. У эҳтиёждан ортган ҳамма молдан: сармоядан ҳам, фойдадан ҳам, киримдан ҳам олинади. Саноат ва зироатдаги ишга керакли ишлаб чиқариш асбаб-ускуналари, ер ва кўчмас мулк ҳам сармоя ҳисобланмайди.
86-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143